زمینه‌سازان ظهوربر اساس روایات به نظر می‌رسد که انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی ایران از بزرگ‌ترین زمینه سازان ظهور حضرت مهدی (عجّل‌اللّه‌تعالی‌فرجه‌الشریف) است. ۱ - قیامی در مشرقانقلاب بزرگ حضرت مهدی (عجّل‌اللّه‌تعالی‌فرجه‌الشریف) همچون دیگر انقلاب‌ها، بدون مقدمه و زمینه سازی پدید نمی‌آید؛ بلکه در آستانۀ ظهور، حرکت‌هایی شکل می‌گیرد و زمینه را برای ظهور آن حضرت فراهم می‌آورد. این سلسله قیام‌ها و انقلاب‌ها که از سوی حق پویان صورت می‌گیرد، بر اساس آنچه در بعضی از روایات آمده، زمینه را برای حرکت جهانی حضرت مهدی (عجّل‌اللّه‌تعالى‌فرجه‌الشريف) آماده می‌کند. پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌فرماید: گروهی از ناحیۀ مشرق، قد برمی افرازند و زمینۀ حکومت مهدی (عجّل‌اللّه‌تعالى‌فرجه‌الشريف) را فراهم می‌سازند. امام باقر (علیه‌السّلام) می‌فرماید: گویی قومی را می‌بینم که از شرق در طلب حق قیام کرده‌اند؛ ولی بدانان نمی‌دهند و باز مطالبه می‌کنند؛ اما بدان‌ها نمی‌دهند. چون چنین می‌بینند، شمشیرهای خود را بر دوش می‌گیرند. آن هنگام، آنچه می‌خواهند، به آنان می‌دهند؛ ولی نمی‌پذیرند، تا این که پیروز می‌شوند و آن را جز به صاحب الامر (علیه‌السّلام) تسلیم نمی‌کنند. کشتگان آنان شهیدند. اگر من آنان را درک کنم، جانم را برای صاحب الامر می‌گذارم. «کانی بقوم قد خرجوا بالمشرق یطلبون الحق فلا یعطونه ثم یطلبون فلا یعطونه فاذا راوا ذلک وضعوا سیوفهم علی عواتقهم فیعطون ما سالوه فلا یقبلونه حتی یقوموا و لا یدفعونها الا الی صاحبکم قتلاهم شهداء اما انی لو ادرکت ذلک لاستبقیت نفسی لصاحب هذا الامر»، ۲ - دولت صفویهدر این روایات، به روشنی از برپایی قیام‌ها و انقلاب‌هایی در آستانۀ ظهور حضرت مهدی (علیه‌السّلام) خبر داده شده است. افزون بر این‌ها، روایات فراوان دیگری نیز بر این نکته اتفاق دارند که پیش از ظهور حضرت مهدی (علیه‌السّلام)، حکومتی به رهبری یکی از صالحان که گمان می‌رود از فرزندان پیامبر هم باشد، در ناحیۀ مشرق تشکیل می‌شود و زمینۀ ظهور را مهیا می‌سازد. این حکومت، تا ظاهر شدن مهدی (عجّل‌اللّه‌تعالى‌فرجه‌الشريف) و تسلیم آن به حضرت ایشان، ادامه می‌یابد. بر همین اساس، برخی تشکیل دولت شیعی مذهب صفویه را که پس از قرن‌ها استیلای حاکمان مستبد و متعصب عامی مذهب، روی کار آمد، همان دولتی دانسته‌اند که در روایات، از زمینه سازان حکومت مهدی (عجّل‌اللّه‌تعالى‌فرجه‌الشريف) به شمار آمده است. ۳ - انقلاب اسلامیدر زمان ما نیز، برخی با استناد به ویژگی‌هایی که در روایات آمده، انقلاب اسلامی ایران را که در سال ۱۳۵۷ ش به رهبری امام خمینی به پیروزی رسید، همان دولتی دانسته‌اند که زمینه را برای ظهور و قیام مهدی (عجّل‌اللّه‌تعالى‌فرجه‌الشريف) آماده می‌کند و ان شاء الله تا ظهور آن حضرت ادامه می‌یابد. [۵]
جمعی از نویسندگان، مجموعه مقالات و گفتارها پیرامون حضرت مهدی (عجّل‌اللّه‌تعالى‌فرجه‌الشريف)، ص۲۰۷.
البته هیچ یک از آن حرکت‌ها به اندازه انقلاب اسلامی، زمینه ساز انقلاب مهدی (علیه‌السّلام) نبوده‌اند؛ بلکه اصلا مقایسه آن‌ها با انقلاب اسلامی باطل است؛ ازاین رو احتمال این که مراد از «دولت زمینه ساز» از جمله انقلاب اسلامی ایران باشد و تا ظهور حضرت مهدی (عجّل‌اللّه‌تعالى‌فرجه‌الشريف) تداوم یابد، بسیار است.در هرحال، با توجه به روایات بسیاری که در این بخش رسیده است، در دورۀ غیبت و در آستانۀ ظهور مهدی (عجّل‌اللّه‌تعالى‌فرجه‌الشريف)، دولت‌هایی به حمایت از حق روی کار می‌آیند و انقلاب‌هایی به حمایت از آن شکل می‌گیرند و زمینه را برای ظهور آن حضرت فراهم می‌سازند و این، از نشانه‌های ظهور است. [۶]
جمعی از نویسندگان، چشم به راه مهدی (عجّل‌اللّه‌تعالى‌فرجه‌الشريف)، ص۳۰۳-۳۰۶، (با تصرف) .
پنهان نباشد آنچه دربارۀ زمینه سازان بیان شد، توصیفی از یک مفهوم خاص بود؛ ولی از روایات استفاده می‌شود افزون بر موارد یادشده، تمام منتظران به نوعی زمینه ساز ظهور به شمار می‌آیند.۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه مهدویت، سلیمیان، خدامراد، ص، برگرفته از مقاله «زمینه‌سازان ظهور». |